Амьдрал бол аадар бороо өнгөрөхийг хүлээх явдал биш. Харин инээмсэглээд бороон дунд бүжиглэж сурах явдал юм.

Friday, October 31, 2014

Феминизм хэрэгтэй юу?

"Жендэр, феминизм Монголд хэрэггүй, энэ бол гадаад орны л юм. Монгол шиг хатад нь эрх мэдэлтэй, түүхэнд нөлөөтэй байсан орон байхгүй, эмэгтэй хүн гэрийнхээ санхүү, хүүхдийнхээ хүмүүжлийг мэддэг асар их эрх мэдэлтэй" гэх хандлага...

Яамаар ч юмбэдээ. Монгол эмэгтэйчүүд бүгдээрээ түүхийнхээ туршид Мандухай, Сорхугтани шиг байж чадсан болов уу? Тэднийг өнөөгийн эмэгтэйчүүдтэй зүйрлүүлэх нь хэр утга төгөлдөр вэ? Гэрийн санхүү барьснаар тэр эрх мэдэлтэй байж чадаж байгаа болов уу? Хүүхдийн хүмүүжил зөвхөн ээжээсээ хамаардаг уу?, Эмэгтэй хүн л нарийн, мяндсан, торгон, хатан ухаантай учир төрд орохоороо хүүхэд, гэр бүл, боловсрол, эрүүл мэндийн асуудлыг хариуцах ёстой хэрэг үү? "Эмэгтэй хүн" - сайхан эхнэр+ сайн ээж+сайн ажилтан байснаараа л улсынхаа хөгжилд хувь нэмэр оруулж байгаа хэрэг үү? Гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүчингийн гэмт хэрэг зөвхөн ёс суртахууны доройтлоос л болж байгаа юу?

Асуудлын суурь шалтгаан нь жендэрийн хэвшмэл үзэл, патриархи соёл, уламжлал, боловсрол, гэр бүлийн хүмүүжил, төрийн бодлого. Феминизм энэ бүхний эсрэг тэгш эрхийг зарчмыг тавьдаг. Тэгш эрх нь нэг нь нөгөөгөө үгүйсгэхийн нэр биш бөгөөд хамтран эрх тэгш ажиллаж, амьдарч, боломж, баялгаас тэгш хүртэхийг хэлдэг. Харин феминизмийг үзэн ядагчид эрэгтэй, эмэгтэй хүнийг сөргүүлж, соёл уламжлал зөрчлөө, монгол эмэгтэйчүүд Арадын орнуудын хүүхнүүд шиг дарлагдаагүй гэх мэтээр одоогийн нийгмээ чээжээрээ хамгаалах юм. Тэгш эрх, ялгаварлан гадуурхалт хаа сайгүй байгаа ч энэ нь байх л ёстой зүйл гэх хандлага бас байна аа. Харамсалтай нь энэ нь "каст одоо ч байгаа тэгээд бид юу хийж чадах билээ" гэсэнтэй адил сонсогдож байна. Орчин үе, 21-р зуунд ялгаварлал, эрх тэгш байдлыг хольж хутгах тэгш эрхийн зарчмыг гуйвуулах нь ардчилсан нийгэмд эрсдэлтэй бөгөөд эргээд хүчирхийлэл, хүнийсэл гарч ирнэ. Хүчирхийлэл үйлдэгчид хэзээ ч өөрөөсөө илүү эрх мэдэлтэй хүнийг хүн хүчирхийлдэггүй. Өөрийнх нь нөлөөнд байгаа, өөрийгөө хамгаалж чадахгүй сул дорой байдлыг нь далимжуулж хүчирхийлэл үйлддэг. Хүчирхийллийг ёс суртахуунтай холбоод байх шаардлагагүй, суурь шалтгаан нь патриархи, эрх тэгш бус байдал, эрх мэдлийн тэнцвэргүй байдал. Хүнийсэл ёс суртахуун, итгэл найдвар үгүй болсноор бий болно. Хүн нийгмээсээ, өөрөө өөрөөсөө хүнийсдэг. Энэ нь эргээд нийгэмд сөрөг үзэгдлүүдийг бий болгож байдаг. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг үгүй болгосноор, жендэрийн хэвшмэл ойлголтыг өөрчилсөөр, гэгээрүүлснээр, патриархи соёл, уламжлалаас татгалзсанаар л жендэрт суурилсан хүчирхийлэл, хүнийсчихсэн гэмт хэргүүдийг бууруулж болмоор. Тэгэхээс биш мянга ёс зүй, түүх яриад энэ байдлыг өөрчилж чадахгүй шүү дээ.